Alles over vitamine B5 (pantotheenzuur)

Vitamine B5, ook bekend als pantotheenzuur, is een wateroplosbare vitamine die behoort tot het vitamine B-complex. De naam is afgeleid van het Griekse woord 'pantothen', wat ‘overal’ betekent. En dat klopt: vitamine B5 komt in veel voedingsmiddelen voor. Je leest er hier alles over.

Waar is vitamine B5 goed voor?

Vitamine B5 helpt je lichaam om energie vrij te maken uit voeding. Ook speelt het een rol bij het verminderen van vermoeidheid.

Daarnaast is vitamine B5 betrokken bij verschillende andere processen in het lichaam, zoals:

• De opbouw en afbraak van vetten, koolhydraten en eiwitten
• De aanmaak van co-enzym A, een belangrijke stof voor de stofwisseling
• De vorming en verwerking van steroïdhormonen, vitamine D en bepaalde neurotransmitters
• De ondersteuning van een normale mentale functie
• De werking van het zenuwstelsel

Waar zit vitamine B5 in?

Vitamine B5 komt voor in veel verschillende dierlijke en plantaardige voedingsmiddelen, zoals:

• Vlees en orgaanvlees (zoals lever)
• Vis
• Eieren
• Melk, yoghurt en kaas
• Volkorenbrood, pasta en zilvervliesrijst
• Groenten zoals broccoli en avocado
• Aardappelen
• Bonen, erwten en linzen

Doordat vitamine B5 in veel voedingsmiddelen voorkomt, is het makkelijk om voldoende binnen te krijgen.

Check de pagina ‘Waar zit het in’ voor meer bronnen van vitamine B5.

Hoeveel vitamine B5 per dag heb je nodig?

Volgens de Gezondheidsraad is de adequate inname van vitamine B5 voor volwassenen 5 mg per dag. Voor kinderen, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven geldt een aangepaste inname.

Een overzicht van de vitamine B5-behoefte tijdens alle levensfasen is te vinden bij "Hoeveel heb ik nodig".

Symptomen bij een vitamine B5-tekort

Een tekort aan vitamine B5 is in Nederland zeer zeldzaam, omdat het in veel voedingsmiddelen voorkomt. Als er toch een tekort optreedt – meestal bij ernstige ondervoeding of specifieke medische situaties – kunnen de volgende klachten ontstaan:

• Vermoeidheid
• Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen
• Maag-darmklachten
• 'Burning feet'-syndroom: een branderig of pijnlijk gevoel in de voeten

Dit laatste symptoom werd bijvoorbeeld waargenomen in gevangenenkampen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Oorzaken van een vitamine B5-tekort

Een tekort komt vrijwel alleen voor bij:

• Ernstige ondervoeding
• Mensen die parenterale voeding krijgen zonder suppletie
• Alcoholmisbruik
• Chronische nierziekten
• Zeldzame genetische stofwisselingsziekten
• Te vroeg geboren zuigelingen

Kun je te veel vitamine B5 binnenkrijgen?

Er zijn geen nadelige gezondheidseffecten bekend bij een hoge inname van vitamine B5 via voeding of supplementen. Daarom is er geen aanvaardbare bovengrens vastgesteld. Zelfs bij zeer hoge doseringen (enkele grammen per dag) treden nauwelijks klachten op. Alleen bij extreem hoge inname (enkele tientallen grammen) kan diarree optreden.

Bronnen

1. Gezondheidsraad. Voedingsnormen: vitamines en mineralen voor volwassenen. Den Haag: Gezondheidsraad; 2018. Publicatienr. 2018/19.
2. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). Scientific opinion on dietary reference values for pantothenic acid. EFSA Journal. 2014;12(10):3581.